Aktualności

Publikacja TNFD "Guidance on nature in transition plans" rozwija istniejące ramy TCFD i GFANZ (Nature in Net-Zero Transition Plans, 2024), tworząc pierwsze globalne wytyczne, które integrują naturę i kapitał naturalny z planami transformacyjnymi (transition plans). Powstała w odpowiedzi na zobowiązania Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework (GBF), zakładające „zatrzymanie i odwrócenie utraty bioróżnorodności do 2030 r.” oraz „życie w harmonii z naturą do 2050 r.” Dokument ma pomóc firmom i instytucjom finansowym zarządzać zależnościami i wpływami na przyrodę, włączać je do planów dekarbonizacji i raportowania (CSRD, ISSB S2, SBTN).

Dokument powiązany jest z wcześniejszym procesem TNFD LEAP (Locate – Evaluate – Assess – Prepare). Każda organizacja powinna rozpocząć od identyfikacji lokalizacji powiązanych z naturą (np. obszary produkcji, łańcuch dostaw), następnie ocenić zależności i wpływy, przeanalizować ryzyka i szanse oraz przygotować plan reakcji. Ten cykl ma być podstawą ustalania priorytetów w planie transformacji. Co więcej, TNFD zaleca, by instytucje finansowe włączały analizę ryzyk i szans przyrodniczych do swoich polityk kredytowych i inwestycyjnych. Dokument sugeruje, że w niedalekiej przyszłości przepływy finansowe będą raportowane nie tylko według śladu węglowego, ale też według wpływu na naturę (np. „nature-aligned finance”).

Warto spojrzeć na schemat nr 12 - pokazuje pięć wzajemnie powiązanych filarów, które stanowią podstawę każdego planu transformacyjnego uwzględniającego przyrodę. Pierwszy z nich - Foundations - obejmuje określenie podstaw planu, jego zakresu, horyzontu czasowego, kluczowych założeń i powiązania z ogólną strategią biznesową. Na tym etapie organizacja powinna zidentyfikować, które elementy jej działalności są najbardziej zależne od zasobów naturalnych (np. woda, gleba, zapylacze, stan ekosystemów) i w jaki sposób zmiany w środowisku mogą wpłynąć na jej model biznesowy.
Drugi filar, Governance, dotyczy struktur zarządzania i odpowiedzialności. TNFD podkreśla, że nadzór nad kwestiami przyrodniczymi musi być osadzony na najwyższym poziomie - w zarządzie i radzie nadzorczej - a system wynagrodzeń, kompetencji i kultury organizacyjnej powinien wspierać decyzje uwzględniające ryzyka i zależności od natury. W praktyce oznacza to potrzebę wyznaczenia odpowiedzialnych członków zarządu, włączenie natury do polityki zarządzania ryzykiem i tworzenie zespołów integrujących ESG, klimat i bioróżnorodność.

Trzeci filar, Engagement Strategy, odnosi się do relacji z interesariuszami - od dostawców i klientów, po instytucje finansowe, społeczności lokalne i regulatorów. TNFD zaleca, by organizacje prowadziły dialog nie tylko o wpływach i ryzykach, lecz także o wspólnych możliwościach tworzenia wartości przyrodniczej (np. wspólne projekty renaturyzacyjne, redukcja degradacji ekosystemów, zrównoważone rolnictwo). Kluczowe jest zrozumienie, że żadna firma nie funkcjonuje w izolacji - zależności od natury są zawsze współdzielone w łańcuchu wartości.

Kolejny filar - Implementation Strategy - dotyczy przekładu celów i analiz na działania. To część, w której plan transformacji staje się „żywym dokumentem” określającym konkretne zmiany w działalności operacyjnej, produktach, usługach, inwestycjach, finansowaniu i politykach zakupowych. TNFD rekomenduje, by strategia wdrożeniowa była powiązana z planami finansowymi organizacji i obejmowała scenariusze transformacyjne - zarówno te oparte na ryzykach fizycznych, jak i przejściowych. W praktyce firmy powinny tworzyć portfele projektów i inwestycji przyczyniających się do pozytywnego wpływu na naturę („nature-positive portfolios”).
Ostatni filar, Metrics & Targets, stanowi ramę dla pomiaru postępu. TNFD rekomenduje, by organizacje stosowały trzy kategorie wskaźników: (1) metryki zależności i wpływu (dependency & impact metrics), które pozwalają mierzyć, jak działalność wpływa na stan przyrody i jak zależy od jej usług; (2) metryki zarządcze i operacyjne, dotyczące wdrażania polityk, procesów i nadzoru; oraz (3) metryki finansowe, które pokazują skalę i kierunek przepływów kapitału wspierających przyrodę i odporność ekosystemów. Ważnym elementem jest tu również łączenie celów biznesowych z globalnymi ramami - w szczególności z Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework i Celami Zrównoważonego Rozwoju (SDGs).

TNFD zaznacza, że filary przedstawione w Figure 12 nie są etapami liniowymi, lecz elementami równoległymi, które powinny się wzajemnie wzmacniać. Dobrym przykładem jest powiązanie strategii wdrożeniowej i strategii zaangażowania - działania w terenie wymagają współpracy z dostawcami, samorządami, naukowcami i inwestorami, co TNFD opisuje w kolejnych figurach jako „system współzależnych procesów”.

Cele transformacji powinny być powiązane z globalnymi zobowiązaniami – m.in. Target 15 GBF (wymóg ujawniania wpływów na przyrodę) oraz Target 19 (mobilizacja finansowania dla natury). TNFD proponuje, by organizacje wyznaczały zarówno cele redukcji wpływów, jak i pozytywne cele odbudowy ekosystemów (np. zwiększenie pokrywy roślinnej, regeneracja gleby, wzrost liczby gatunków kluczowych).

Dokument podkreśla, że przyroda i klimat są nierozerwalnie powiązane - ochrona natury stanowi naturalny bufor dla ryzyk klimatycznych (np. powodzi, susz, utraty plonów). W praktyce oznacza to, że plany transformacji klimatycznej bez komponentu przyrodniczego są niekompletne. 

***

UNEP/GRID-Warszawa jest członkiem Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) Forum - globalnej multidyscyplinarnej grupy konsultacyjnej, zrzeszającej m.in. UNEP, UNEP FI oraz UNDP.