Aktualności

Szczyt klimatyczny COP30 w Belém był szczytem, który, choć nie przyniósł globalnego zobowiązania do odejścia od paliw kopalnych, to wzmocnił finansowanie adaptacji, otworzył największe w historii mechanizmy wsparcia ochrony lasów, zaprezentował także przełomowe inicjatywy dla systemów żywnościowych, wzmocnił głos rdzennych społeczności i przyniósł konkretne decyzje o czterokrotnym zwiększeniu wykorzystania zrównoważonych paliw. COP30 wyznacza tym samym dwie równoległe ścieżki działań: przyspieszenie technologiczno-inwestycyjne oraz umocnienie fundamentów etycznych i społecznych polityki klimatycznej. 

Adaptacja jako główny filar szczytu 

Najmocniejszym wynikiem COP30 jest wyraźne przesunięcie ciężaru z obietnic na przygotowanie do nieuniknionych skutków zmiany klimatu. Uzgodniono zestaw globalnych wskaźników w ramach Global Goal on Adaptation oraz potwierdzono ogromną lukę finansową - kraje rozwijające się będą potrzebować na działania adaptacyjne około 310 mld dolarów rocznie do 2035 r., gdy koszty liczone są na podstawie modeli, a nawet 365 mld dolarów rocznie, jeśli uwzględnić potrzeby zgłaszane w krajowych planach klimatycznych i planach adaptacji. Kraje zgodziły się na potrojenie finansowania adaptacji, co stanowi najambitniejszy sygnał polityczny w tej dziedzinie od lat. 

W przemówieniu zamykającym szczyt Simon Stiell podkreślił, że adaptacja staje się kwestią bezpieczeństwa: dotyczy infrastruktury, zdrowia i stabilności gospodarek. To nie jest już wyłącznie polityka ochrony środowiska, lecz fundament odporności społecznej i ekonomicznej. 

Systemy żywnościowe wychodzą z cienia negocjacji 

Jednym z najbardziej znaczących zwrotów było nadanie priorytetu transformacji systemów żywnościowych. Brazylijska prezydencja wprowadziła trzy strategiczne inicjatywy - RAIZ, TERRA oraz 3DEN - które obejmują m.in. odbudowę gleb, wsparcie rolnictwa rodzinnego, cyfryzację produkcji rolnej, poprawę efektywności wodnej i energetycznej oraz działania na rzecz zrównoważonych łańcuchów dostaw. 

Wartość tych działań podkreślają alarmujące dane FAO: katastrofy naturalne od 1991 roku doprowadziły do utraty 4,6 mld ton zbóż. Kryzys klimatyczny stał się więc kryzysem żywnościowym - a COP30 po raz pierwszy potraktował ten temat z należytą powagą. 

Nowe otwarcie dla lasów i oceanów 

Belém, serce Amazonii, stało się naturalną sceną do ogłoszenia największego jak dotąd pakietu finansowania ochrony lasów tropikalnych. Fundusz Tropical Forest Forever oraz globalna inicjatywa Scaling JREDD znacząco zmniejszają lukę inwestycyjną w ochronie lasów - w przypadku tej drugiej niemal o 67 mld dolarów. 

Równolegle, dzięki partnerstwom w ramach Blue NDC Challenge oraz nowym programom na rzecz niebieskiej gospodarki, uruchomiono około 20 mld dolarów na ochronę oceanów, stref przybrzeżnych i zasobów morskich. Po latach dyskusji lasy i oceany wreszcie zostały włączone w architekturę finansowania na skalę adekwatną do ich znaczenia. 

Energia i transport przyspieszają modernizację 

Choć tekst końcowy COP30 nie przyniósł porozumienia w sprawie globalnego odejścia od paliw kopalnych, w wielu sektorach ogłoszono konkretne programy przyspieszające transformację energetyczną. Plan Belem 4X zakłada czterokrotne zwiększenie wykorzystania zrównoważonych paliw do 2035 roku.  

W sektorze transportu morskiego Maersk poinformował o zwiększeniu mocy produkcyjnych zielonego metanolu, którego wykorzystanie ma wzrosnąć do 500 tys. ton rocznie, przy jednoczesnej rozbudowie floty do 41 jednostek. 

GEF, z kolei, ogłosił program rozwoju technologii wodorowych w dziewięciu kolejnych krajach, co potwierdza, że wodór staje się jednym z kluczowych elementów przyszłościowej infrastruktury energetycznej. 

Silny głos ludności rdzennej 

Jednym z najbardziej pozytywnych elementów COP30 było wzmocnienie roli społeczności rdzennych jako równoprawnych partnerów procesów decyzyjnych. Temat ten pojawiał się przy negocjacjach dotyczących lasów, adaptacji, suwerenności żywnościowej i sprawiedliwości klimatycznej. Amazonia - dom ponad 400 grup etnicznych - stała się symbolem, że żaden proces transformacji nie może być skuteczny bez uwzględnienia tych, którzy od stuleci chronią kluczowe ekosystemy. 

Nowy kierunek: od deklaracji do wdrażania 

COP30 jasno pokazał, że świat wszedł w dekadę implementacji. Zamiast kolejnych ogólnych zobowiązań, szczyt zbudował architekturę konkretnych działań i partnerstw: od finansowania adaptacji, przez transformację żywnościową, po ochronę lasów i rozwój nowych technologii energetycznych. 

Choć brak porozumienia w sprawie paliw kopalnych pozostaje poważnym niedostatkiem, COP30 wykonał krok, który może być równie ważny - przesunął uwagę globalnej polityki klimatycznej na codzienną, praktyczną pracę. Jak podkreślił Stiell: „współpraca klimatyczna jest żywa i ma się dobrze - ale teraz musi przełożyć się na realne wdrażanie rozwiązań”. 

Belém nie zakończyło debaty o tempie redukcji emisji - ale otworzyło nowy rozdział, w którym kluczowe stają się wdrożenie, odporność i sprawiedliwość. 

***

Poznaj nasze portfolio projektów, w których można z nami współpracować w odpowiedzi na globalne i lokalne wyzwania.