Adaptacja do zmiany klimatu w praktyce: nowe rozwiązania dla transportu miejskiego
Warsztaty „Zrównoważona mobilność miejska, transport nisko- i zeroemisyjny” – 19 listopada br., Stajnie Kubickiego, Warszawa
W zabytkowych wnętrzach Stajni Kubickiego na terenie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie odbyły się warsztaty poświęcone jednemu z najważniejszych wyzwań współczesnych miast – dekarbonizacji transportu i poszukiwaniu realnych rozwiązań dla dostaw, logistyki i mobilności w obszarach zurbanizowanych. Warsztaty zostały przygotowane z myślą o przedstawicielach samorządów, administracji miejskiej, firmach kurierskich i logistycznych, ekspertach oraz praktykach branży transportowej. Wydarzenie w ramach programu Eco-Miasto zorganizowały wspólnie Ambasada Francji w Polsce i UNEP/GRID-Warszawa wraz z firmą Renault Group – partnerem 12. edycji programu, która w 2025 roku realizowana była pod hasłem „Adaptacja do zmiany klimatu – bezpieczeństwo miast”.
Musimy dostosować się do zmian w środowisku, które już trwają
Spotkanie otworzyła Maria Andrzejewska, dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa, przypominając genezę programu Eco-Miasto i kierunek jego ewolucji. „Kiedy program Eco-Miasto był inicjowany 13 lat temu, jego celem było wspieranie zrównoważonego rozwoju miast” – powiedziała. – „Od tego czasu bardzo wiele się wydarzyło: pojawiły się nowe możliwości finansowania, miasta wprowadziły liczne usprawnienia, ale równocześnie pojawiły się nowe wyzwania – przede wszystkim te, związane ze zmianą klimatu, do której skutków musimy się dostosować.” Podkreśliła skalę problemu transportowego, wskazując, że emisje z transportu drogowego odpowiadają za 72% emisji z całego sektora transportu w Unii Europejskiej. To obszar działalności, który – jak zaznaczyła – wymaga szczególnej uwagi, zwłaszcza w kontekście dekarbonizacji i jakości powietrza.
Elektromobilność jako narzędzie adaptacji
Andrzej Gemra, ekspert elektromobilności Renault Group, rozpoczął swoje wystąpienie od nawiązania do pytania przewodniego 12. edycji Eco-Miasto: jak adaptować się do zmiany klimatu? Jak podkreślił, wiele obecnych problemów miast – „hałas, zagęszczenie, emisje CO₂, wypadki” – to problemy transportowe, na które Renault stara się odpowiadać poprzez rozwój zeroemisyjnych pojazdów dostawczych i usług wspierających flotę. „Od 2035 roku nie będzie można rejestrować samochodów spalinowych i aglomeracje muszą się na to przygotować” – zaznaczył. Wskazał jednocześnie, że wiele rozwiązań istnieje już dziś: zintegrowane bilety komunikacji publicznej, rowery cargo, centra logistyczne pod miastami czy rosnąca elektryfikacja flot miejskich.
Ekspert omówił również innowacje wprowadzane przez firmę. W 2026 r. na rynku pojawi się dostawczy samochód elektryczny wyposażony w baterię pozbawioną kobaltu i manganu, co – jak podkreślił – uniezależnia produkcję od kluczowych surowców pochodzących z Chin. Kolejną nowością jest architektura SDV (software-defined vehicle), czyli CAR OS, która pozwala na automatyzację, bieżące aktualizacje i poprawę bezpieczeństwa. Ważne – zwłaszcza dla biznesu – pozostają zachęty finansowe i użytkowe: oszczędności generowane przy wykorzystaniu SDV, dopłaty, korzystanie z buspasów, darmowe parkowanie czy możliwość wykorzystania pojazdów jako magazynów energii (V2G).
Oszczędność dla sieci, korzyści dla miast
W kolejnym wystąpieniu, Adam Guibourgé-Czetwertyński, w latach 2019–2023 wiceminister klimatu i środowiska, przybliżył dane dotyczące technologii Vehicle2Grid (V2G) i jej potencjału dla systemu elektroenergetycznego. „Według analiz unijnych z 2024 roku, oszczędności wynikające z wykorzystania V2G mogą do 2040 roku wynieść dla obszaru Unii Europejskiej aż 22 miliardy euro” – podkreślił. Technologia ta pozwala obniżać zapotrzebowanie na moce rezerwowe i ułatwia integrację odnawialnych źródeł energii.
Wskazał również na zmiany regulacyjne na poziomie europejskim: ostatnia rewizja dyrektywy RED (Renewable Energy Directive) umożliwia zaliczanie energii elektrycznej wykorzystywanej w transporcie do realizacji celów OZE. „Firmy będą mogły skupować kredyty od innych podmiotów – to stwarza realne, policzalne korzyści dla flot.” Omówił też korzyści z dwukierunkowego przepływu energii między pojazdami a siecią. Na przykładzie autobusów elektrycznych, zaprezentował konkretne oszczędności: „Dla pojazdu pokonującego 160 km dziennie przez 310 dni w roku mogą one wynieść 12 tys. zł, jeśli energia pochodzi z sieci, i nawet czterokrotnie więcej, jeśli energia pochodzi z OZE.”
Mobilność jako całość, elastyczność i planowanie
W panelu dyskusyjnym, moderowanym przez Jacka Mizaka (Fundacja Promocji Pojazdów Elektrycznych), udział wzięli Andrzej Gemra, Adam Guibourgé-Czetwertyński oraz Maciej Florczak z Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.
Punktem wyjścia w dyskusji była szeroka wizja elektromobilności. Maciej Florczak podkreślił, że mobilność nie może być rozumiana jako zbiór pojedynczych rozwiązań, lecz jako spójny system funkcjonujący w skali całego miasta. „Mobilność ma być zrównoważona, a my powinniśmy patrzeć na miasto jako całość” – zaznaczył, zwracając uwagę na konieczność spadku transportochłonności i projektowania przestrzeni w sposób kompaktowy. Wskazał na koncepcję miasta 15-minutowego, gdzie większość codziennych potrzeb mieszkańców zaspokaja się lokalnie, zaś dłuższe podróże powinny odbywać się wygodnym, atrakcyjnym transportem publicznym. Taka wizja, jego zdaniem, tworzy fundament pod rozwój zeroemisyjnej mobilności, ponieważ łączy kwestie planowania, infrastruktury i zmian zachowań w jeden, spójny ekosystem.
W dalszej części rozmowy pojawił się wątek elastyczności — zarówno po stronie miast, jak i technologii. Florczak zauważył, że współczesne metropolie mają „błogosławieństwo i przekleństwo” związanе z istniejącym układem transportowym: integruje on duże obszary miejskie, ale nie pozwala na szybkie reagowanie. To właśnie brak elastyczności planistycznej sprawia, że wprowadzanie stref czystego transportu budzi wiele obaw mieszkańców. Odpowiadając na często pojawiające się w konsultacjach społecznych pytanie „Czy dostawa mebli będzie możliwa?” – Florczak odpowiedział: „Tak – rozwiniemy alternatywne systemy, jak np. flotę dostawczą dostosowaną do nowych regulacji.” O elastyczności w kontekście infrastruktury mówił też Adam Guibourgé-Czetwertyński, wskazując, że inteligentne pojazdy i systemy ładowania pozwalają „automatycznie zarządzać energią”, wykorzystując okresy mniejszego obciążenia transportu publicznego. Podkreślił, że technologie takie jak V2G i infrastruktura tramwajowa mogą zwiększyć odporność systemu na zmieniające się potrzeby miast.
Trzecia część rozmowy dotyczyła planowania – zarówno urbanistycznego, jak i strategicznego, związanego z flotami i regulacjami. Jacek Mizak przypomniał, że udział e-samochodów użytkowych w Polsce jest trzykrotnie mniejszy niż osobowych i zapytał, jak ten stan poprawić. Andrzej Gemra nakreślił długoterminowe rozwiązania: rozwój kompaktowych, zwrotnych e-pojazdów cargo, rozbudowę infrastruktury ładowania szczególnie w strefach czystego transportu oraz projektowanie miast tak, aby pozostawiać miejsce dla dostaw — również poza standardowymi godzinami dostaw. Adam Guibourgé-Czetwertyński wskazał na znaczenie legislacji, podając przykład e-autobusów: odpowiednie regulacje wygenerowały wzrost produkcji, zatrudnienia i PKB. Pojawił się również wątek przyszłych zmian unijnych, które mogą otworzyć polskim samorządom i firmom drogę do tańszych, nowoczesnych samochodów użytkowych.
Niezależność i recykling
Zamykając spotkanie, Maria Andrzejewska podkreśliła znaczenie innowacji materiałowych – takich jak baterie bez kobaltu i manganu – które „pozwalają na produkcję pojazdów bez zależności od Chin”. Na koniec dodała ważną refleksję: „Chciałabym namówić do myślenia o recyklingu – bo z tego, co wyrzucamy, również możemy pozyskiwać surowce krytyczne.”
Spotkanie zakończyło się możliwością zapoznania się z najnowszymi rozwiązaniami e-samochodów dostawczych udostępnionych dla uczestników do bezpośredniego obejrzenia i testowania.
